دو پروتکل ZigBee و Z-Wave چه تفاوت هایی باهم دارند؟

زمانی که حرف از هوشمند سازی ساختمان و خانه به میان می آید، باید از چهار تکنولوژی بیسیم مرتبط با آن آگاه باشید. دو تکنولوژی اول Wi-Fi و Bluetooth هستند که به خوبی آن ها را می شناسید. اما دو تای بعدی زیگبی (ZigBee) و زی ویو (Z-Wave) نام دارند که احتمالا برایتان ناآشنا هستند.

این دو پروتکل، اشیا را بدون نیاز به سیم به یکدیگر متصل می کنند اما روش کار آن ها از وای فای و بلوتوث متفاوت است. Zigbee و Z-Wave به جای ایجاد اتصال مستقیم میان یک هاب یا روتر و تجهیزات هوشمند، از شبکه های مش (mesh networks) استفاده می کنند. در شبکه های مش، سیگنال ها و داده ها از هاب به یک دیوایس و از آن دیوایس به دیوایس دیگر ارسال می شوند و روال تا آخر ادامه پیدا می کند. از این طریق، سیگنال می تواند به دستگاه هایی برسد که حتی خارج از محدوده برد هاب هستند.

علی رغم تمام شباهت هایی که بین این دو پروتکل وجود دارد، تفاوت های کلیدی با یکدیگر دارند که تعدادی از آن ها را در این پست بررسی می کنیم.

فرکانس

زمانی که یکی از طرفین پشت تلفن به انگلیسی صحبت کند و دیگری به فارسی، مطمئنا متوجه حرف های یکدیگر نخواهند شد. پلتفرم های خانه هوشمند هم به همین شکل هستند؛ Zigbee و و Z-Wave هر کدام فرکانس متفاوتی دارند. مثل این می ماند که هر پروتکل به زبان متفاوتی حرف می زند و به همین دلیل، نمی توانند یکدیگر را بفهمند.

خبر بد اینکه نمی توان این دو پروتکل را باهم عوض کرد اما خبر خوب اینکه بیشتر تجهیزات هوشمند خانه و هاب ها “دو زبانه” هستند و هم با پروتکل Z-Wave و هم با پروتکل Zigbee کار می کنند. در واقع، زمانی که این تجهیزات شروع به حرف زدن با یک زبان می کنند (یعنی با یک فرکانس به پروتکل وصل می شوند)، تا آخر نمی توانند با فرکانس دیگری متصل شوند.

کد و محصولات

پروتکل Z-Wave یک کد اختصاصی دارد که تکنولوژی آن را به یک راز مگو تبدیل می کند. با این حال، Z-Wave  با بیش از ۷۰۰ کمپانی همکاری و بالغ بر ۲.۴۰۰ محصول را در نتیجه ی این همکاری ها روانه بازار می کند. بیشتر شرکت های تولید کننده محصولات امنیتی مثل ADT، Honeywell و First Alert، Z-Wave را اولین گزینه همکاری خود می دانند. استاندارد یکپارچه Z-Wave به این معنی است که تمام تجهیزات هوشمند Z-Wave می توانند با همه ی محصولات قدیمی، فعلی و آینده ی این برند بدون هیچ گونه اختلالی کار کنند و اگر می خواهید آن را به سیستم هوشمند سازی خانه خود اضافه کنید، نگران ناسازگاری میان آنها نباشید.

پروتکل Zigbee با کد متن باز طراحی شده است. یعنی هر شرکت سازنده ای که می خواهد تجهیزات هوشمند متصل به ZigBee را تولید کند، می تواند به کد آن دسترسی داشته و این کار را انجام دهد. زیگبی با بیش از ۴۰۰ کمپانی همکاری می کند ۲.۵۰۰ محصول از این پروتکل پشتیبانی می شوند. در گذشته، انواع مختلف تجهیزات هوشمند زیگبی نمی توانستند عملکرد متحدی داشته باشند. اما نسخه ZigBee 3.0 استاندارد یکپارچه ای را به وجود آورده که تقریبا مثل استاندارد زی ویو است.

سرعت و تداخل

زیگبی هم از فرکانس قوی ۲.۴ GHz و هم از فرکانس ضعیف تر ۹۱۵ MHz استفاده می کند. فرکانس ۲.۴ گیگاهرتزی برق بیشتری مصرف نموده و سریع تر از فرکانس ۹۱۵ مگاهرتزی عمل می کند اما ممکن است با شبکه وای فای خانه شما تداخل پیدا کند. فرکانس ۹۱۵ مگاهرتزی بی سیم تداخل کمتری با شبکه Wi-Fi دارد اما سرعت آن تنها معادل ۴۰ kbps است، در حالی که سیگنال های قوی تر با سرعت ۲۵۰ کیلوبایت بر ثانیه عمل می کنند.

زی ویو از فرکانس ۹۰۸.۴۲ مگاهرتزی استفاده می کند که تداخلی با وای فای شما نخواهد داشت اما اگر مانیتور اتاق کودک و یا تلفن ثابت بیسیم دارید، شاید با آن ها تداخل پیدا کند. این پروتکل، سرعتی معادل ۱۰۰ کیلوبایت بر ثانیه را ارائه می دهد.

تعداد دیوایس های پشتیبانی شونده

Z-Wave می تواند تا ۲۳۲ وسیله هوشمند را در شبکه مش (mesh network) خود پشتیبانی کند اما این تعداد برای پروتکل زیگبی ۶۵۰۰۰ است که آن را به گزینه ی مناسبی برای تجارت های بزرگ تر تبدیل می کند. اما این دو پلتفرم قوانین متفاوتی دارند: زی ویو تنها چهار جهش بین یک وسیله و هاب (hub) را مجاز می داند اما زیگ بی مشکلی با جهش های نامحدود ندارد. برای خانه ای با متراژ متوسط، ۴ جهش کافی است ولی مکان های تجاری و بزرگ باید از ظرفیت نامحدود Zigbee استفاده کنند.

هم زیگبی و هم زی ویو شبکه های مش قدرتمندی را برای هوشمند سازی خانه ایجاد می کنند. قابلیت Zigbee برای یک برد طولانی و گسترش نامحدود، آن را برای مکان های شلوغ و بزرگی مناسب تر می کند که تجهیزات هوشمند بیسیم زیادی را به کار گرفته اند.

وسایل Z-Wave کمی گران تر از Zigbee هستند اما حتی اگر تکنولوژی تغییر کند، این وسایل مادام العمر برای شما کار می کنند. کسانی که مثل من در انجام به روز رسانی تنبل هستند، می توانند بر روی زی ویو حساب کنند. تکنولوژی زی ویو همچنین کاربرد راحت تری نسبت به زیگبی دارد اما زیگبی به تازگی تغییرات زیادی را در محصولات خود به وجود آورده تا بیشتر کارها را به صورت خودکار انجام دهند.

شرکت های ارائه دهنده محصولات هوشمند سازی خانه با تکنولوژی های زیگبی و زی ویو در ایران موجود هستند و شما می توانید برای تهیه این محصولات به آن ها مراجعه کنید. اما همانطور که مشاهده کردید، سرعت انتقال اطلاعات از طریق Z-Wave پایین تر از Zigbee است و جالب است بدانید که وای فای سرعت و امنیت بیشتری نسبت به همه این موارد دارد.